تنبک

تنبک که با نام های تمبک و ضرب نیز شناخته می شود از سازهای محبوب کشور ماست. این ساز به فرم و شکل جام است و پوستی و از نو سازهای کوبه ای است. این ساز به لحاظ شکل، شبیه دربوکا ساز عربی است ولی از نظر صدا بسیار متفاوت از آن است. اگرچه دربوکا امروزه در غرب بسیار محبوب شده است ولی متاسفانه تبلیغاتی که ما برای ساز مشابه و ایرانی آن، تمبک کرده ایم بسیار کمرنگ بوده است و در مقایسه با دربوکا کم کاری را برای این ساز ملی به ارمغان آورده ایم.

در گذشته تنبک با نام های دمبلک و سپس دمبک شناخته میشد. تنبک در عصر ما پیشرفت اساسی داشته است که بخشی از آن بخاطر کوشش کسانی مانند استاد حسین تهرانی است.

اجزای یک ساز تمبک

• پوست
• نفیر
• دهانه بزرگ
• دهانه کوچک
• تنه

تنبک را از سفال و فلز هم می توان ساخت ولی چوب بیشتر از همه به عنوان عنصر اصلی رواج دارد. امروزه بیشتر تنبک ها چوبین هستند.

استاد حسین تهرانی، نوازنده تنبک نواز و استاد مشهور ایرانی تمبک است. وی با اینکه در خانواده ای نه چندان مرفه بدنیا آمده بود و مشکلات مالی داشت ولی هرگز دست از تمبک نوازی برنداشت. استاد تمبک، حسین تهرانی در محضر استادان تنبک نوازی مانند کنگرلو، نواختن تمبک را یاد گرفت و از راهنمایی آنان بهره های فراوان برد. ولی خود او استاد ابولحسن صبا را در فراگیری تنبک، استاد اصلی خود می داند.

استاد حسین تهرانی کسی است که ساز تمبک را از ساز درجه دو بودن در موسیقی ایرانی و بی اهمیت بودن به سازی برجسته و مهم در موسیقی ما تبدیل کرد. تمبک نوازان مدیون او و زحمات بی دریغ او در جهت حفظ و اشاعه ساز تمبک هستند.

بهمن رجبی، نوازنده معاصر تمبک نیز تالیفات قابل توجهی در جهت تدریس تمبک داشته است. آموزش تنبک جلد اول و آموزش تنبک جلد دوم از نوشته های او برای هنرآموزان علاقه مند به تمبک نوازی است.