هنگام دست گرفتن ساز تار، اولین چیزی که به چشم ما می آید، کاسه های این ساز است که شامل ۲ عدد (کاسه ی بزرگ و کاسه ی کوچک یا نقاره) است. قسمت کاسه شبیه به “شکم” است. روی کاسه و نقاره ی تار، پوست کشیده شده و خرک تار که از جنس شاخ است، بر پوست کاسه تکیه کرده است. به عبارت دیگر خرک، پلی است که سیم ها را از سیم گیر تا بالای دسته سازمی رساند.

بر روی ساز ۶ عدد سیم تعبیه شده است که به صورت جفت، جفت با هم کوک می شوند. سیم یک و دو، در تار با نت “دو” کوک می شود و سیم سه و چهار، باید روی کوک “سل” تنظیم شود و سیم ۵ و ۶ که “سیم بم” نام دارد، با نت “دو” کوک می شود. این کوک اصلی تار و سه تار است. سیم ۱ و دست باز در تار و سه تار در کوک “دو”، نت “دو” است.

بر روی دسته ی تار شاهد پرده بندی (دستان) هستیم و این پرده بندی نت های مختلف و گستره ی صوتی ساز را برایمان فراهم می کند. هر سیم به صورت جداگانه به یک گوشی وصل می شود تا بتوانیم به کمک هر گوشی سیم را کوک انگشت اول در سیم ۱، نت “ر” را می گیرد

 و انگشت دوم نت “می” را می گیرد

 و همچنین انگشت ۴ شامل نت “فا” می شود.

 نت بعد از “فا”، نت “سل” است که در وسط دسته ی ساز قرار می گیرد.

 نت “لا” نت بعدی است که با انگشت دوم گرفته می شود. و نت “سی” نت بعدی است که با انگشت سوم گرفته می شود.

نحوه دست گرفتن ساز تار

برای نوازندگی هم می شود از زیرپایی استفاده کرد که زاویه ی ۳۰ درجه ای به پا دهد، و یا اینکه زانوی سمت راست را به روی پای چپ قرار می دهیم و نقاره روی پای راست قرار می گیرد؛ به صورتی که زیر کاسه ی بزرگ خالی می ماند. دست راست طوری بر روی ساز قرار می گیرد که ساعد بر روی سیم گیر قرار گیرد. قسمت نرم کف دست (شست دست) روی استخوان دوم خرک قرار می  گیرد. در نواختن ساز تار، هیچگونه انقباض بدنی نباید وجود داشته باشد یعنی دست راست و چپ باید آزاد و راحت باشد. و مچ ها هیچ زاویه ای به خود نمی گیرد و صاف است. دست چپ باید زاویه ۹۰ درجه داشته باشد.

آشنایی با مضراب تار و نحوه ی گرفتن آن

چیزی که تار را با آن می نوازیم، “مضراب” نام دارد. جنس مضراب از فلز هست البته از شاخ و پلاستیک هم دز ساخت مضراب استفاده می شود. اما مضراب جنس برنج از همه ی مضراب ها صدا دهی بهتری بر روی تار دارد. برای نگه داری بهتر مضراب، در پایین مضراب موم بکار رفته است.  هنگام نواختن تار و دست گرفتن مضراب، دست سمت راست مشت می شود. اگر پشت دست راست را حالت گرد به طوری که انگشتان بیرون نزند قرار دهیم، مضراب روی انگشت دوم قرار می گیرد و انگشت شست روی مضراب و انگشت اشاره هم روی مضراب و بالای آن قرار می گیرد. در اصل انگشت دوم و شست مضراب را نگه می دارد. انگشت اشاره به ما کمک می کند که در سرعت های مختلف انگشتمان را شل تر بگیریم یا سفت تر.

در نواختن تار، دست راست از مچ تکان می خورد وبه این نکته توجه کنید که دست نباید از ساعد تکان بخورد که این کار بسیار اشتباه است.

در آموزش تار به این نکته توجه داشته باشید در اوایل که می خواهید مضراب زدن روی سیم را تمرین کنید، توجه داشته باشید که مضراب را به آهستگی بر روی سیم ها بزنید و بیشتر به حالت دست و گردش مچتان دقت کنید. برای نواختن روی سیم ها، دست به گونه ای روی دو سیم اول که “کوک دو” هستند قرار می گیرد که هنگام نواختن مضراب راست، کف دست راست را می بینیم و مچ دست در مضراب چپ، گردش مچ نباید تا پایین ساز بیاید.  

این نکته را در نظر بگیرید که در “مضراب راست” تار، بر روی سیم ها مچ دست راست را به گونه ای می چرخانیم که کف دست راستمان را ببینیم و مچ از بالا به پایین بچرخد.

در “مضراب چپ” تار، مچ دست روی سیم از پایین به بالا می چرخد.

برای اینکه مضراب راست و چپ را در ذهن ثبت کنید، لازم است که هر روز این مضراب ها را تمرین داشته باشید.

این نکته را در نظر بگیرید که در تمرین کردن حتما مضراب به ۲ سیم جفت بخورد.  

برای گستره ی صوتی ساز تار، کلید سل استفاده می شود. برای نوشتن نت ها، کلید سل در ابتدای خطوط حامل قرار می گیرد. اهمیت کلید ها خیلی زیاد است چون بدون کلید، نت ها بی هویت هستند. به طور کلی ۷ کلید در موسیقی داریم.

چون منطقه ی صدایی ساز تار منطقه ی “زیر” است، احتیاج به کلید دیگری نداریم.

برای اینکه آموزش تار در جلسه ی اول در ذهنتان تثبیت شود لازم است که هر روز دست گرفتن تار و جای درست قرار گرفتن نقاره بر روی پای راست را تمرین کنید.