زندگینامه: علی تجویدی (۱۲۹۸- ۱۳۸۴)
علی تجویدی در سال ۱۲۹۸ در تهران خیابان ری به دنیا آمد
وی از همان اوان کودکی زیر نظر مستقیم پدرش هادی خان تجویدی که خود هنرمندی بزرگ و از شاگردان ممتاز کمال الملک و اولین استاد مینیاتور در ایران بود، قرار داشت.
چون پدر علاوه بر نقاشی و مینیاتور با موسیقی هم آشنایی داشت و تار را نزد درویش فرا گرفته بود و آن را مینواخت، کم کم علی را با این ساز آشنا کرد.
پس از چندی که وی به مرحله نوجوانی رسید و وارد پیشاهنگی شد، نواختن فلوت و نت موسیقی را نزد ظهیرالدینی آموخت و از ۱۶ سالگی ویلن را ابتدا نزد آقای سپهری آموخت و سپس مدت ۲ سال نزد استاد حسین یاحقی به فرا گرفتن ردیفهای موسیقی ایرانی مشغول شد.
علی تجویدی پس از چندی به کلاس استاد ابوالحسن خان صبا رفت و مدت ۸ سال نزد ایشان به آموختن ویلن و سه تار همت گمارد و بنا به توصیه صبا برای تکمیل تکنیک نواختن ویلن و آشنایی با موسیقی غرب، چند سالی را نزد ملیک آبراهیمیان و بابگن تامبرازیان رفت.
تجویدی پس از آن برای تکمیل هنر موسیقی چندین سال به مطالعه در زمینه هارمونی و ارکستراسیون نزد هوشنگ استوار پرداخت.
از آنجا که موسیقی ایرانی با ادبیات فارسی و فلسفه و عرفان شرق بستگی کامل دارد و رشته تحصیلی او هم در زمینه ادبیات فارسی بود لذا در کنار کار موسیقی ایرانی از مطالعه کتب در این زمینه غفلت نورزید و ضمن آموزش در خدمت استاد ابوالحسن خان صبا، در کنار ایشان به تعلیم شاگردان پرداخت.
وی در کلاس آزاد موسیقی آن زمان در حقیقت سمت استادیار را به عهده داشت، پس از فوت آن شادروان نیز در هنرستان عالی موسیقی ملی، کار تعلیم ویلون شاگردان را به عهده داشت.
علی تجویدی بحق یکی از بزرگترین آهنگسازان معاصر این سرزمین است که شاهکارهای بیشماری در پهنه هنر موسیقی از خود به یادگار بر جای نهاده، ترانههای پرآوازه و دلنشین او که در آرشیو برنامههای گلها ضبط و نگاهداری شده یکی از میراث های گرانبهای هنر این مرز و بوم است.
علی تجویدی نوازنده برجسته ویلن پس از ۵ سال تحمل رنج بستر بیماری، سرانجام اسفند سال ۱۳۸۴ در منزل خود درگذشت.
یادگیری موسیقی
آموختن موسیقی را از کودکی نزد پدرش هادیخان تجویدی که در نقاشی از شاگردان طراز اول کمالالملک و در موسیقی از شاگردان مستعد درویشخان بود آغاز کرد. پس از مدتی نزد ظهیرالدینی به فراگیری فلوت پرداخت.خود او نقل کرده که از دوازده سالگی دستگاههای موسیقی ایرانی را میشناخته است.
از شانزدهسالگی نزد حسین یاحقی نواختن ویولن را آموخت و پس از دو سال به محضر درس ابوالحسن صبا (که دوست و همکار پدر تجویدی در زمینه نقاشی بود) راه یافت. به مدت هشت سال در مکتب او به فراگیری ویولن و سهتار پرداخت. او مدتی نیز در کلاس درس چند نوازنده ویولن کلاسیک با شیوه نوازندگی غربی آشنایی یافت. پس از آن با راهنمایی صبا، به محفل هنری محمد ایرانی مجرد راه یافت و با بسیاری از هنرمندان بزرگ آشنا شد و از خرمن هنر استادان گرانقدری چون محمد ایرانی مجرد، اسماعیل قهرمانی، سید حسین طاهرزاده و رکنالدین مختاری که به آن محفل رفتوآمد داشتند، بهره برد. تجویدی یکی از برجستهترین شاگردان استاد صبا بود و در غیبت ایشان کلاس استاد را اداره میکرد. او استاد چیرهدست ویولن بود و سالها در هنرستان موسیقی در رشته ویولن تدریس میکرد.
همکاری با خوانندگان
علاوه بر نبوغ در نوازندگی، تجویدی با قریجه و ذوق سلیم در خلق آهنگهای اصیل ایرانی، توانسته صدها ترانه زیبا را با صدای هنرمندان نامدار به اجرا درآورد. تجویدی با برجستهترین خوانندگان زمان خود همکاری داشته و آثار بسیاری برای هر یک نوشته است.
دوران اوج شکوفایی، خلاقیت و شهرت وی به سالهای همکاریاش با دلکش برمیگردد. مثلث تجویدی، دلکش و رحیم معینی کرمانشاهی در سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۴۰ را باید خالق بهیادماندنیترین قطعات در موسیقی معاصر ایران دانست. جدای از قابلیتهای حرفهای و تکنیکی هریک از این سه تن در کار خودشان، رابطه عمیق عاطفی که در سالهای دور میان این سه نفر شکل میگیرد را باید عامل اصلی خلق چنین آثاری به شمار آورد.
همسر تجویدی در مصاحبهای میگوید:
“درست همان روزی که دلکش فوت کرد، کسی از لندن با او تماس گرفت و چون من در خانه نبودم، با خودش صحبت کرده و خبر درگذشت او را به تجویدی داده بود. از آن روز به بعد تا سه هفته با هیچ کس حرف نزد، حتی یک کلام. تازگیها حالش کمی بهتر شده است
علاوه بر اینها تجویدی دهها ترانه جاودانه برای مرضیه ساخته که از آن جمله، ترانه همیشه ماندگار سنگ خارا است که شعر آن از رحیم معینی کرمانشاهی و تنظیم و ارکستراسیون آن از روحالله خالقی و با ارکستر بزرگ گلها اجرا شده است. معین نیز این آهنگ را با تنظیم مجدد عماد شکوری به زیبایی بازخوانی کرده است.