اجزای کمانچه

کمانچه یک نوع ساز زهی کششی است که دارای ۴ سیم می باشد. این ساز از ساز های مهم موسیقی ایرانی می باشد. کمانچه یک ساز ایرانی و سنتی است که از طرفداران خاص خود برخوردار است البته بدلیل رواج کم این ساز افراد زیادی با این ساز اشنایی ندارند. در این مقاله سعی داریم تا حدی شما را با این ساز و اجزای آن آشنا کنیم. در زمان قدیم سازی بنام رباب وجود داشت که دارای دو سیم بود و بعد ها با اضافه شدن یک سیم دیگر به آن تکامل یافت و به ساز کمانچه تبدیل شد. البته ساز کمانچه از ۴ سیم تشکیل شده است.

سیر تکامل کمانچه 

همانطور که گفتیم در قدیم سازی بنام رباب وجود داشت که دارای دو سیم بود و بعدها یک سیم دیگر به آن اضافه شد و کمانچه تخت عنوان سازی با سه سیم تشکیل شد. بعد از گذشت زمان با ورود ویولن به کشور ایران کمانچه را ۴ سیمه ساختند و این ساز تا کنون سازی ۴ سیمه باقی ماند.

کمانچه چگونه نواخته می شود؟ 

کمانچه به صورت نشسته نواخته می شود به این صورت که نوازنده می نشیند و توسط پایه روی سطح قرار میگیرد و نوازنده در حالت عمودی ساز را در دست چپ نگه میدارد و با انگشت ها سیم ها را نگه می دارد و با دست راست آرشه را روی سیم ها می کشد. برای نواختن کمانچه با یک کمان روی سیم های آن می کشد که به آن کمانه می گویند. در ساز ویولن به آن کمان آرشه می گویند که یک کلمه ی فرانسوی است.

اجزای اصلی کمانچه

کاسه کمانچه

کاسه کمانچه قسمت اصلی آن است. که اندازه و شکل و جنس چوب در همه ی کمانچه ها ثابت نیست. جنس کاسه ی کمانچه معمولا از جنس چوب توت است.

این کاسه ممکن است یک تکه و ترکه ای باشد.

جنس کاسه ی یک تکه و ترکه ای هرکدام از چیست ؟

کمانچه ترکه ای از بهم متصل شدن ترکه ها ساخته شده و کمانچه یک تکه معمولا از چوب هایی مثل گردو ساخته شده اند.قطر بیرونی کاسه کمانچه موسیقی سنتی معمولا ۲۰ سانتی متر است، در حالی که در مناطق مختلف ایران اندازه کاسه کمانچه متفاوت است. ترکمن‌ها کمانچه با کاسه‌های بسیار کوچک می‌سازند.

 در نقاط دیگر دنیا نیز که سازهایی شبیه به کمانچه دارند کاسه‌ها کوچک و غالبا از پوست نارگیل ساخته می‌شود

دسته کمانچه

دسته اصلا شبیه به کاسه از جنس های متغیر نیست و معمولا همیشه یک شکل ساخته می شود. دسته کمانچه  ازچوب گردو ساخته شده است و شکل آن به صورت مخروط نازک است. طول این دسته به حدود ۳۱ سانتی متر میرسد. دسته کمانچه به شکل یک لوله‌ تو پر است و بدون پرده ساخته شده است.

پوست کمانچه

پوست روی دهانه کمانچه کشیده می شود و و جنس آن بیشتر از پوست شکم گاو، پوست ماهی، پوست آهو است. روی پوست خرک قرار میگیرد که سیم‌ها خرک را به پوست متصل می کند.

آرشه کمانچه

اسم آرشه ابتدا کمانه بود و بعدها کلمه ی آرشه که کلمه ی فرانسوی بود روی آن گذاشته شد. معمولا طول آرشه به ۶۰ سانتی متر می رسد و معمولا از موی دم اسب ساخته شده است.

 پایه کمانچه

پایه کمانچه همانطور که از نامش پیداست باعث ایستادگی این ساز می شود به این حالت که کمانچه توسط پایه روی پای نوازنده یا روی زمین قرار میگیرد این پایه به شکل میله‌ای فلزی است.

پس کمانچه چگونه در دست نوازنده قرار می گیرد؟

در واقع ساز کمانچه دارای یک پایه است که این پایه باعث ایستادگی  کمانچه می شود به این صورت که این پایه روی پای نوازنده یا روی زمین قرار میگیرد.