روش ارف

اولین متد معمول و رایج در آموزش موسیقی به کودکان، متد “ارف” است.کارل ارف بر خلاقیت و بداهه پردازی تاکید بسیاری داشت. اولین هدف موسیقی را پرورش خلاقیت و کشف توانایی های بالقوه کودکان می دانست. ویژگی مهمی که روش ارف دارد،  درمانی بودن آن است. روش ارف برای درمان مشکلی مانند “تکلم” بسیار مفید. می توان گفت در این زمینه معجزه موسیقی کودک را درک می کنیم.

 در روش ارف برای آموزش ریتم به کودکان از کلمات آشنا و ملموس مثل اسم حیوانات و اشیاء استفاده می شود. او برای آموزش صداهای موسیقیایی، ابتدا از دو نت “سل و می” استفاده می کرد و بعد از دوماه آموزش سراغ نت های دیگر و اصوات دیگر می رفت. متد ارف یکی از روش های رایج آموزش موسیقی به کودکان است که کودک را طی ۴ مرحله با موسیقی آشنا می‌کند.

  ۱- تقلید کردن ۲- جستجو ۳- بداهه نوازی  ۴- ترکیب و ساخت موسیقی، مراحل چهارگانه در روش ارف هستند. این روش بدن و ذهن کودک را از طریق آواز خواندن، رقصیدن، بازیگری و سازهای کوبه‌ای درگیر می‌کند. سازهای کوبه‌ای سازهایی چون زیلوفون (Xylophones) و متالوفون (Metalophones) هستند که در جهان به سازهای ارف معروف هستند. صدا از طریق آواز خواندن و شعر گفتن به اصطلاح گرم شود. بدن از طریق کف زدن، بشکن زدن و پایکوبی برای همراهی با موسیقی آماده ‌شود. در نهایت نوبت به آموزش ساز است که تمامی بدن را درگیر یادگیری می‌کند.  

۵ دلیل مهم برای آموزش ارف به کودکان را برایتان آماده کرده ایم که می توانید مطالعه فرمایید.

روش کودالی (آموزش مفاهیم)

از دیگر متدهای موسیقی کودک “کودالی” است که  سواد موسیقی را در سه جنبه خواندن، نوشتن و تفکر موسیقی رشد می داد. به همین دلیل سنین ۳ تا ۵ سالگی را از لحاظ تربیت موسیقی بر سنین دیگر ارجح می دانست او معتقد است تمرین جدی و کارگروهی هم توانایی کودک، و هم فرهنگ را پایه ریز و تقویت می کند. او نیز موسیقی ها و آوازهای محلی به زبان مادری را بیشتر ترجیح می دهد و می گوید بهتر است که کودک پس از دستتیابی به آنها به دنبال موسیقی های خارجی برود. او بر آواز خوانی و بازی های آوازی گروهی تاکید داشت برای شروع آموزش سرایش از نت “سل و می” استفاده می کرد.

فلسفه روش کودالی نسبت به سایر روش های آموزش موسیقی به کودکان،  بر آموزش “مفاهیم” استوار است. طبق نظر کودالی، آموزش موسیقی هنگامی تاثیر گذار است که دو اتفاق مهم رخ دهد: ۱- آموزش موسیقی از خردسالی شروع شود. ۲- سواد موسیقیایی را از طریق موسیقی عامیانه و فاخر بیاموزند.

در روش کودالی، آموزش موسیقی با خواندن، تسلط بر ریتم‌های اساسی و یادگیری گام‌ ها به کمک حرکت دست‌ها شروع می‌شود.

حرکت دست‌ها به کودک کمک می‌کند تا بتواند جایگاه نت‌ها را به‌راحتی تجسم کند. هنگامی که حرکت دست‌ ها با خواندن نت ‌ها (دو، رِ، می‌، فا، سل، لا، سی) ترکیب شود، باعث می ‌شود کودک روی گام‌ بخواند و خارج نشود. 

روش سوزوکی (روش زبان مادری)

سوزوکی یک ویولونیست ژاپنی بود که نظریه او بر این پایه است که همانطور که کودک می تواند زمان مادری یا لهجه خاصی را یاد بگیرد و در سال های اولیه زندگی اش به همان زبان صحبت کند پس می تواند موسیقی را هم یاد بگیرد.

 این روش در ابتدا برای آموزش ویلون استفاده می‌شد. اما در گذر زمان برای آموزش سازهایی چون، پیانو، فلوت و گیتار نیز به‌کار می‌شود.

سوزوکی این روش را با الهام از توانایی ذاتی کودک در یادگیری زبان مادری الگوبرداری کرد؛ به طوری که قوانین اکتسابی زبان را در یادگیری موسیقی به کار گرفت و این روش را روشِ زبان مادری نامید. در این روش درست مثل یادگیری زبان، موسیقی از طریق گوش کردن، تکرار، حفظ کردن و ساختن کلمات، در وجود کودک نهادینه می‌شود.

درست مثل زمانی که والدین به کودک کمک می کند تا اصول زبان مادری را یاد بگیرد. در اینجا نیز والدین با حمایت کردن کودک، ایجاد انگیزه در او و تشویق کردن نقش مهمی را در یادگیری دارند. والدین نیز اغلب سازها را به همراه کودک یاد خواهند گرفت و نقش «الگویی در موسیقی» را برای کودکانشان بازی می‌کنند. درنتیجه، فضایی مثبت و آرامشبخشی برای کودک ایجاد می‌کنند.

روش دالکروز (تناسب حرکات)

یکی دیگر از متدهای موسیقی کودک، متد “دالکروز” است.  دالکروز، موسیقیدان سوئیسی، این روش را ابداع کرد تا ریتم، قواعد و اصطلاحات موسیقیایی را از طریق موسیقی و حرکت آموزش دهد. او معتقد بود که موسیقی باید از طریق حس لامسه، شنیداری، حرکتی و بصری آموزش داده شود. روش دالکروز که به روش “تناسب حرکات” نیز معروف است، یکی دیگر از روش های آموزش موسیقی به کودکان است.

دالکروز روش خود را برای پرورش موسیقی درونی با آموزش گوش‌ها یا سلفژ (Solfege) آغاز می‌کند. این روش به‌دلیل آمیخته بودن با حرکت، با روش سلفژ کودالی متفاوت است. یکی دیگر از ویژگی‌های این روش مربوط به بداهه نوازی است. بداهه نوازی به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا واکنش‌های سریع‌تری به موسیقی نشان دهند.

تنوع در آموزش

در عصر امروز که کودکان بیشتر سرگرم بازی های کامپیوتری هستند، و کمتر دل به تمرکز کردن برای درس و کلاس هایشان می دهند، بنابراین بهترین روش در آموزش موسیقی کودکان این است که مدرس دروس و تمرین ها را با میزان تمرکز کودک آماده کنند. هنگامی که کودک با حجم زیادی از تمرین و درس مواجه شود، دستپاچه می‌شود و از قبول مسئولیت سر باز می‌زند.

 مدرس کودک، باید مدت زمان انجام یک فعالیت درسی را متناسب با گروه سنی هنرجویان کودک در نظر بگیرد و فضایی پویا در کلاس ایجاد کند. هر درس را به فعالیت‌های کلاسی جزئی‌تر تقسیم کند؛ که انجام آن بین ۵ تا ۱۵ دقیقه زمان ببرد. آواز خواندن، نواختن ساز، گوش دادن به موسیقی، نوشتن شعر، ساختن موسیقی و آشنایی با موسیقیدانان را به ‌عنوان چاشنی به کلاس اضافه کند.