راهنمای کوک کمانچه

کوک کردن یعنی چه ؟

کوک یعنی تنظیم سیم ها به صورتی که صدای نت ها دقیق و درست به گوش برسد. درزبان انگلیسی به کوک کردن tune گفته می شود که به معنی وفق دادن یا کوک کردن است. کوک کردن بیشتر درباره ی سازهای زهی است. سازهای زهی مثل ویولن ، ویولنسل و پیانو و….. کوک می شوند و به آن ها سازهای کوک متغیر می گویند. نوازنده می تواند با تغییر کوک صدای ساز خود را تنظیم کند و آن را به دلخواه کوک کند. کوک کردن معمولا طبق یک نت مرجع انجام می شود.یعنی یک نت را مرجع در نظر میگیریم و بقیه نت ها را طبق آن نت مرجع کوک میکنیم.ساز ناکوک یعنی سازی که صدای نت آن ارتفاعی زیرتر یا بم تر از حدی که باید باشد دارد.

کوک ساز کمانچه

در زمان های گذشته کوک ساز کمانچه به صورت دو سل دو سل کوک می شد اما بعد از ورود ساز ویولن از اروپا به ایران کوک کمانچه درخود تغییرات شد و کوک استاندارد کمانچه مانند کوک استاندارد وبولن به صورت می لا ر سل انجام شد.  

مبنای کوک جهانی به اینصورت است که نت لا روی فرکانس ۴۴۰ هرتز کوک شود. پس اینجا نت مرجع ما نت لا است و نت های دیگر بر مبنای نت لا کوک می شوند.

روش های کوک کردن ساز کمانچه

روش دیاپازون : در کوک دیاپازون از دستگاه تیونر استفاده می شود و روش دیاپازون دقیق ترین روش کوک ساز است.

کوک کردن با تیونر : تیونر دستگاهی است که کوک صحیح و غلط را به ما نشان می دهد. دستگاه تیونر انواع مختلفی دارد که هرکدام  ساز و کار یکسان دارند ولی ممکن است در جزئیات با هم تفاوت داشته باشند و کلیات یکسان دارد . تیونر ممکن است  بصورت اپلیکیشنی در گوشی مویل یا تبلت باشد یا  یا به صورت دستگاهی مستقل دیجیتالی. در تیونر نت ها را به صورت لاتین برای ما نمایش داده می شوند و نیاز است اسامی نت ها را به لاتین بلد باشیم.

معادل نت های لاتین :

A  لا

 Bسی

 C  دو

D ره

 E می

 F فا

 G  سل

بعد از کشیدن آرشه روی سیم یا نواختن نت ها بصورت پیزیکاتو حروف لاتین روی دستگاه تیونر به نمایش درمیاید. برای تغییر زیاد باید گوشی های کوک را با پبچاندن شل تر یا سفت تر کنیم. مراحل کوک به این صورت است که آرشه را سیم می کشیم و به تیونر نگاه میکنیم اگر سیم ما درست کوک باشد تیونر رنگ سبز را نشان می دهد و اگر سیم  کوک نباشد تیونر رنگ قرمز را نشان میدهد. حالا اگر عدد یا نقطه ای تیونر به ما نشان می دهد کمتر از حدی باید نشان دهد یعنی نت زیرتر از حد عادی باشد باید سیم را سفت تر کنیم تا بم تر شود و اگر عدد تیونر بالاتر از حد باشد باید سیم را سفت تر کنیم تا نت زیرتر شود.

کوک دستگاه های مختلف کمانچه

دستگاه نوا : ر لا ر سل

دستگاه ماهور : می لا ر لا

 دستگاه های همایون : می لا می لا

ماهور : می لا می لا

 آواز اصفهان : می لا می لا

دستگاه کوک لری : ر لا ر لا

 نکاتی درباره ی کوک کردن کمانچه :

سعی کنید گوشی های کوک را به آرامی بچرخانید زیرا چرخاندن سریع و بیش از اندازه ی گوشی ها موجب پاره شدن سیم ها می شود. گوشی را حتما بصورت میلیمتری و کم بچرخانید. ساز خود را به دور از سرما و گرما ی شدید یا رطوبت بگذارید و ساز خود را در مکانی قرار دهید که تغییر دمای شدید نداشته باشد تا کوک ساز بهم نریزد. سرما و گرما و تغیرات دما باعث برهم خوردن کوک ساز می شود و باعث شل شدن آنها می شود.